Wel of geen reconstructie? Dit zeggen ervaringsdeskundigen

Hieronder volgen waar gebeurde verhalen van vrouwen die de volgende operaties hebben ondergaan: enkelzijdige mastectomie met reconstructie, enkelzijdige mastectomie zonder reconstructie, dubbelzijdige mastectomie met reconstructie en dubbelzijdige mastectomie zonder reconstructie.

Wel of geen reconstructie? Dit zeggen ervaringsdeskundigen. "Schat, heb je mijn borsten ergens gezien?", vraag ik aan mijn man, terwijl ik naar de jurk kijk die ik aan wil trekken. Mijn man vindt dit helemaal geen vreemde vraag, net als het daaropvolgende fanatieke zoeken in de la met mijn lingerie. Hij herinnert mij eraan dat ik ze de laatste keer vond in mijn rugzak. (Hij vond dat nogal grappig.) 

Zeven jaar geleden heb ik een dubbelzijdige mastectomie ondergaan zonder reconstructie. Ik ben mijn borstprotheses vaak kwijt. Dat is vervelend, maar we hebben er beiden mee leren leven. 

Ik moet toegeven dat ik me soms, nadat ik thuiskom van een film met een hoog decolleté-gehalte, afvraag hoe het geweest zou zijn als ik wel gereconstrueerde borsten ... en een decolleté zou hebben gehad. Maar meestal ben ik gelukkig met wat ik heb. 

Tijdens mijn werk in het Breast Resources Center hier in Santa Barbara, ontmoet ik vrouwen die geconfronteerd worden met mastectomie en die worstelen met de vraag of ze wel of geen reconstructie zullen laten doen.  Er bestaat geen eenvoudig antwoord op die vraag. Die beslissing wordt beïnvloed door vele factoren en elke vrouw moet die factoren voor zichzelf afwegen. Toch helpt het soms van een andere vrouw te horen waarom ze de keuze hebben gemaakt die ze hebben gemaakt en hoe ze zich daar achteraf onder voelen. Sommigen hebben aangeboden hun verhaal met ons te delen. 

Enkelzijdige mastectomie met reconstructie  

Kiezen voor een borstreconstructie als er maar één borst verwijderd hoeft te worden, is soms erg ingewikkeld. Beide vriendinnen met wie ik sprak voor dit deel van het artikel hebben problemen gehad met hun reconstructie. Niet iedereen heeft daar problemen mee, maar hun verhalen wijzen op een aantal mogelijke moeilijkheden.  

Rebecca G. , New York

Rebecca onderging vier jaar geleden een mastectomie. Zij koos ervoor haar borst tijdens de operatie meteen te laten reconstrueren. Voordat ze die beslissing nam, had ze haar huiswerk goed gedaan:

Wel of geen reconstructie? Dit zeggen ervaringsdeskundigen. "Ik heb gesproken met twee plastisch chirurgen. Ik nam deel aan een reconstructiegroep bij SHARE (een onderzoekscentrum in New York voor borst- en eierstokkanker) en een ander forum gesponsord door JALBCA (Judges and Lawyers Breast Cancer Action)."

En toch bleek de ingreep vervelender dan ze had verwacht: 

'De weefselexpander voelde loodzwaar aan in mijn borst. Het was zowel fysiek als emotioneel erg oncomfortabel. Er is een moment geweest dat ik mij afvroeg of het wel zo'n goed idee was om een reconstructie tegelijk met de mastectomie uit te laten voeren." 

Rebecca moest zich aan de resultaten aanpassen: 

"Ik ben niet zo goed met littekens. Ik kon het heel lang niet opbrengen naar mijn gereconstrueerde borst te kijken. Iedereen zegt dat het resultaat fantastisch is. Ik denk dat het in orde is. 

Als je aankomt, kan een implantaat met een zoutoplossing een probleem zijn. Als ik aankom, groeit mijn eigen borst mee en de gereconstrueerde niet. Iedereen dacht dat dat mij zou helpen op gewicht te blijven. Maar niets bleek minder waar. 

Ik heb nooit een tepelreconstructie laten doen. Er is genoeg met mijn borsten gerommeld. Het is mijn mans gevoel voor humor geweest dat me er doorheen heeft gesleept. Hij noemt mijn gereconstrueerde borst 'mijn bionische tiet'." 

Wel of geen reconstructie? Dit zeggen ervaringsdeskundigen. Een van de problemen bij een enkelzijdige borstreconstructie is dat de eigen borst niet past bij de gereconstrueerde borst. 

Rebecca legt uit waarom zij er een paar jaar later voor koos om haar andere borst te laten liften: 

"Kennelijk is het geen probleem om iemand naar de maan te sturen, maar wel om een hangende, 47 jaar oude borst te creëren. Ze kunnen alleen maar parmantige 17 jaar oude borsten maken. Mijn plastisch chirurg stelde voor mijn andere borst te liften, zodat ze weer gelijk zouden zijn. Ik heb altijd hangende borsten gehad. Ik herinner mij dat de plastisch chirurg zei dat ik een geweldig decolleté zou krijgen na de reconstructie. Dat had ik altijd al gewild, maar mijn borsten stonden te ver uit elkaar.  

Ik vroeg al mijn specialisten (oncoloog, radioloog, chirurg en gynaecoloog) of de lift op enige manier de 'gezonde' borst aan zou kunnen tasten. Ze waren allemaal van mening dat dat niet zo zou zijn." 

Maar het resultaat was teleurstellend: "Het liften was pijnlijker dan ik had verwacht. Er bestond een kans dat ik ook het gevoel in mijn 'gezonde' borst zou verliezen. Ik weet niet waarom ik mij toch door de plastisch chirurg heb laten overhalen. Ik liet hem in mijn perfect gezonde borst snijden. Het zag er niet meer uit als mijn borst. Ik denk dat ik heb gedacht dat ik na die operaties weer 'normaal' zou zijn, wat dat ook moge betekenen. In plaats daarvan had ik het gevoel dat ik beide borsten kwijt was.

Mijn man is gewoonlijk de enige die mij naakt ziet, en hij vindt het niet erg. Dus wat als ik een hangende en een staande borst zou hebben? Ik denk dat ik de plastisch chirurg meer lastig heb gevallen dan dat hij mij heeft gedaan. 

Een paar maanden na de operatie vertelde de radioloog mij dat hij in mijn 'kristalheldere rechterborst' meerdere plekjes had gevonden waarvan hij een biopt wilde nemen om uit te kunnen sluiten dat het hier ging om kanker. Ik had mijn borst een jaar daarvoor laten liften en ik ben panisch voor een mammografie."  

En toch heeft Rebecca een voordeel gevonden: "Het positieve is dat het fijn is dat je zo de winkel uit kunt rennen zonder beha." 

Nancy S., Californië

In januari 1997, werd er na een biopsie een tumor van 2,1 cm geconstateerd in het linker-onderkwadrant van haar linkerborst. Nancy koos voor mastectomie. Nancy vertelt over haar besluit om te gaan voor een reconstructie tijdens de operatie:   

"Eerlijk gezegd heb ik nooit overwogen geen reconstructie te laten doen. Ik heb met minimaal acht overlevenden van borstkanker en twee plastisch chirurgen gesproken. De eerste plastisch chirurg nam alle tijd om de diverse mogelijkheden te bespreken. Hij had geen voorkeur voor een bepaalde procedure. Hij legde uit dat de kans op infectie bij het plaatsen van een implantaat tijdens de mastectomie groter was dan wanneer de reconstructie op een later tijdstip plaats zou vinden. Hij was erg toegankelijk en leidde mijn aandacht af van de kanker door te wijzen op de cosmetische voordelen. De tweede plastisch chirurg was een groot voorstander van de abdominale-flap-methode. Hij liet mij een heleboel foto's van de procedure zien. Dat maakte mij erg van streek, omdat ik iemand ben die niet zo goed tegen bloed, incisies enz. kan. 

Volledig focussen op reconstructie was mogelijk omdat de kans op aantasting van de lymfeklieren erg klein was. Mijn tumormarkers gaven niet aan dat er sprake was van een agressieve vorm van kanker. Er is ook even sprake geweest van chemotherapie, vanwege mijn leeftijd (49). Mij werd verteld dat als ik koos voor mastectomie ik geen bestraling zou hoeven ondergaan (een behandeling die mijn keuze voor directe reconstructie met implantaten beslist veranderd zou hebben). 

Wel of geen reconstructie? Dit zeggen ervaringsdeskundigen. Mijn man stond volledig achter mijn keuze, wat die ook mocht zijn en de cosmetische resultaten vond hij onbelangrijk. Hij gaf aan dat hij niet wilde dat ik zo'n grote ingreep als een abdominale-flap-operatie zou ondergaan, maar ik ben ervan overtuigd dat hij me gesteund zou hebben als ik daar toch voor had gekozen. 

Ik koos voor een reconstructie samen met de mastectomie. Toen het verband eraf ging, een dag na de operatie, was ik blij verrast een soort 'borst' te zien (mijn arts had hem gevuld met ongeveer 200 cc zoutoplossing). Dat maakte de schok van de mastectomie beslist kleiner. Ik was erg tevreden met mijn keuze." 

Uit het pathologisch onderzoek bleek dat de lymfeklieren niet schoon waren, maar de chemotherapie werd verschoven tot na het moment dat de drain eruit was. Haar borst bleef vocht verliezen.

Nancy beschrijft een aantal complicaties die volgden: "Ik kon niet beginnen met de chemo zolang die drain in mijn borst zat, omdat de kans op infectie daardoor te groot was. Ik vroeg of het implantaat kon worden verwijderd, zodat ik kon beginnen aan mijn chemo, maar mijn oncoloog verzekerde mij dat ik maximaal twaalf weken kon wachten met het starten van de chemo. Ondanks de aanwezigheid van de drain ging mijn plastisch chirurg door met de tweewekelijkse expansies. Hij vertelde mij hoe tevreden hij was met het resultaat, maar ik deelde zijn enthousiasme niet. Ik wilde gewoon dat het implantaat eruit gehaald zou worden.  

Uiteindelijk, na zeven weken, kwam er geen vocht meer uit de wond en kon de drain worden verwijderd. Acht uur later had ik 40 graden koorts. Na 24 uur intraveneuze antibiotica werd het implantaat verwijderd. Ik was blij dat ik er vanaf was zodat ik verder kon met mijn chemotherapie en bestraling." 

Ze beoordeelt haar situatie opnieuw: "Toen het operatieverband er een paar dagen later afging, besefte ik dat ik een ander probleem had. Ik had een prothese nodig. Ik had me daar niet op voorbereid, dus zocht op het net naar het dichtstbijzijnde verkooppunt en kocht daar na mijn werk een prothese. 

Of ik spijt heb van mijn beslissing? Ja. Achteraf gezien had ik moeten wachten totdat ik wist welke behandelingen ik nog moest ondergaan. Ik had ook assertiever moeten zijn en erop moeten staan dat het implantaat werd verwijderd. Ik bleef denken dat het waarschijnlijk wel beter zou gaan, maar het ergerde mij dat de plastisch chirurg bij zijn standpunt bleef dat het implantaat moest blijven zitten en mijn behoefte af te zijn van de drain en door te kunnen gaan met de behandeling, volledig negeerde." 

Drie jaar later besluit Nancy opnieuw een poging te wagen. Ze legt uit waarom: "Je zou kunnen denken dat dit mijn wens voor een reconstructie volledig naar de achtergrond had verschoven. Maar, nadat de behandelingen afgelopen waren en er wat tijd overheen was gegaan, realiseerde ik mij dat de prothese voor mij altijd als een 'derde wiel' had gevoeld. Dat ding voelde bijvoorbeeld altijd plakkerig en broeierig aan als ik tenniste. Ik kon niet in de tuin werken met alleen maar een T-shirt aan, want stel je voor dat de buurman een praatje wilde maken. 

Op een keer, toen ik aan het bodysurfen was met mijn 12-jarig neefje op het strand, kwam er een hoge golf over mij heen, waardoor mijn prothese uit mijn badpak schoot. Een andere keer was ik op zoek naar een feestelijke jurk voor een kerstfeestje, toen ik mij realiseerde dat ik geen jurk kon vinden waarin ik veilig 'diep in het glaasje kon kijken' tenzij hij hooggesloten was. Uiteindelijk leidden deze gevoelens ertoe dat ik een borstreconstructie opnieuw wilde overwegen. Ik wilde mijn 'vrijheid' zogezegd terug." 

Nancy informeerde zich opnieuw over de verschillende mogelijkheden: ‘Wat is het slaagpercentage van een implantaat dat onder een bestraalde huid wordt geplaatst? Wat zijn de complicaties en wat zijn de afzonderlijke percentages? Hoe ziet het eindresultaat eruit in vergelijking met een implantaat dat is geplaatst vóór de bestralingen?" ( Ik was niet bereid mijn eigen huid te gebruiken voor een reconstructie.) Het risico van inkapseling van 20% en het eindresultaat zou niet zo zacht zijn bij een bestraalde huid, waardoor het mogelijk moeilijker zou zijn om de borsten symmetrisch te laten zijn. Ik las een heleboel informatie en het slaagpercentage van ongeveer 80% voelde goed voor mij. Ik koos opnieuw voor een implantaat en zou de andere borst vanwege de symmetrie laten liften." 

Nancy vertelt wat er vervolgens gebeurde: "De expansie gedurende een periode van zes maanden verliep probleemloos. Plaatsing van het met een zoutoplossing gevulde implantaat en het liften van mijn andere borst verliepen zonder noemenswaardige incidenten, totdat ik ongeveer zes weken na de operatie merkte dat er sprake was van inkapseling. Vanaf dat moment ging het alleen maar bergafwaarts. Het ingekapselde implantaat moest een jaar later worden verwijderd. Na die operatie zijn er ook complicaties opgetreden die weer tot een operatie in de nabije toekomst hebben geleid, een capsulectomie.     

Op dit moment weet ik dat ik weloverwogen keuzes heb gemaakt en dat ik een van die 20% was die complicaties krijgt. Wat betreft de recente complicaties, die vallen voor mij gewoon onder 'domme pech'. Ik mis de mogelijkheid voor een reconstructie en ik mis de vrijheid die ik heb ervaren  toen het implantaat me meer mogelijkheden bood om me te kleden en geen beha te dragen. Maar ik weet ook dat ik geen nieuwe reconstructie krijg en dat het leven met een prothese ook prima is."  

Eenzijdige mastectomie zonder reconstructie

Ik sprak een vriendin die gekozen heeft voor 'geen reconstructie'. Dit is haar verhaal.  Ik sprak een vriendin die gekozen heeft voor 'geen reconstructie'. Dit is haar verhaal.Ik sprak een vriendin die gekozen heeft voor 'geen reconstructie'. Dit is haar verhaal.Ik sprak een vriendin die gekozen heeft voor 'geen reconstructie'. Dit is haar verhaal.

Rose O., Californië  

Roses borst werd in september 1994 geamputeerd. Ze omschrijft haar situatie als volgt: "Het idee van een reconstructie is nooit bij mij opgekomen in de periode voorafgaand aan de operatie. Ik wist niet dat ik voor een reconstructie tijdens de operatie kon kiezen, dus ik nam aan dat de reconstructievraag later aan de orde zou komen." 

“Wel of geen reconstructie?  Dit zeggen ervaringsdeskundigen. Ze besloot niet terug te gaan voor een reconstructie. Rose zegt dat haar grootste probleem de symmetrie is. Ze beschrijft haar recente bedenkingen hierover:

"Ik heb er nooit spijt van gehad dat ik niet gekozen heb voor een reconstructie, maar ik vind het niet fijn dat mijn lijf niet in evenwicht is. Mijn 'eigen' borst is groot, dus dat is soms een probleem. 

Mijn plastisch chirurg suggereerde onlangs toch een reconstructie om mijn lichaam meer in balans te laten zijn. Ik heb hem gezegd dat ik geen operaties meer wil. Hij antwoordde dat het niet zijn bedoeling was mij ergens toe te dwingen, hij wilde alleen dat ik erover na zou denken. 

Ik heb het een en ander gelezen over reconstructie, maar daarna heb ik besloten dat ik zelfs liever mijn andere borst zou laten verwijderen. Ik weet niet of dat door mijn verzekering wordt vergoed, want het is natuurlijk geen reconstructie. Ik heb daar nog niet naar gekeken. 

Ik denk dat als ik er zeker van kan zijn dat een implantaat veilig is en niet inkapselt of zoiets, dat ik een reconstructie zou overwegen. Op dit moment durf ik het risico niet te nemen. 

Ik heb bij een onderzoekscentrum deelgenomen aan een informatieprogramma over reconstructie. De arts die de leiding had, vertelde dat iedereen die een reconstructie overweegt, moet weten dat er meer dan één operatie nodig is omdat een implantaat eventueel opnieuw moet worden geplaatst. Hoe lang blijft een implantaat bij iemand van mijn leeftijd zitten? En ik wil beslist geen abdominale-flap-operatie omdat ik denk dat dat een veel te zware belasting is voor mijn lichaam en dat wil ik niet op mijn leeftijd." 

Soms, legt Rose uit, is het leven met een prothese erg komisch: "Een aantal weken geleden gebeurde er iets heel grappigs. Ik zat thuis achter mijn computer en ik droeg geen speciale beha met hoesjes waardoor mijn borstprothese steeds naar het midden van mijn beha kroop. Ik werd er gek van, dus ik haalde mijn prothese uit mijn beha en mikte hem op een kastje.

Die dag moest ik op mijn driejarige kleinzoon passen en ik was helemaal vergeten dat hij ook in de kamer was. Hij zette grote ogen op, liep naar het kastje en prikte met zijn vingertje in mijn prothese. Vervolgens rende hij naar mijn man en zei "Opa, ik heb hem aangeraakt! Bah!" 

Een paar dagen later probeerde hij zijn handje in mijn blouse te stoppen om de prothese er uit te halen. Het probleem was, dat er nog meer mensen in de kamer waren en dat hij redelijk volhardend was. Ik hoop dat hij het voorval vergeet." 

Ondanks haar tijdelijke schaamte, heeft Rose er geen problemen mee een vrouw met één borst te zijn. Ze zegt: 

"Ik denk dat het heel belangrijk voor mij is geweest dat mijn man mij volledig heeft geaccepteerd, met en zonder borst. Daardoor heb ik niet zoveel moeite gehad met mijn veranderde lichaam. Na zeven jaar met één borst te hebben geleefd, ben ik helemaal mijzelf. Ik wil benadrukken dat ik wel de strijd aan heb moeten gaan met mijn littekens, maar dat ik de strijd tegen borstkanker heb gewonnen." 

Tweezijdige mastectomie zonder reconstructie 

Ik sprak met een vriendin die, net als ik, beide borsten heeft laten amputeren, maar niet heeft laten reconstrueren.

Lynne D., Canada 

Lynne onderging aanvankelijk een borstsparende operatie, maar toen het pathologierapport uitwees dat er nog een operatie nodig was, heeft ze voor een tweezijdige mastectomie gekozen. Ze koos ervoor haar borsten niet te laten reconstrueren. 

De voordelen van een reconstructie afwegende zegt Lynne: "In feite zou ik natuurlijk wel borsten willen hebben. Borsten worden in onze maatschappij beschouwd als seksueel aantrekkelijker. Ik zou dieper uitgesneden kleding kunnen dragen, een gewoon badpak en een gewone beha zonder bang te hoeven zijn dat mijn beha opkruipt." 

Maar aan de andere kant: "Ik zou geen onnodige operaties meer hoeven ondergaan. Implantaten met een zoutoplossing zijn niet klaar na één operatie. In veel gevallen moet je in de loop der tijd opnieuw worden geopereerd vanwege verharding, littekenweefsel of lekkage. De gereconstrueerde borsten zullen er niet zo uitzien als mijn eigen borsten. Flap-reconstructie betekent diverse operaties en ik was niet bereid de pijn, de risico's op infectie en de littekens te overwegen. (Hoewel ik het idee had dat de TRAM-flapmethode een goed alternatief zou zijn.) Ik had het gevoel dat een reconstructie, welk type dan ook, het jaarlijks borstonderzoek veel moeilijker zou maken. 

Lynne vat samen waarom ze uiteindelijk deze keuze heeft gemaakt: "Ik ben tevreden met mezelf en wilde niet dat rare, vervelende gevoel hebben dat gepaard zou gaan met een gereconstrueerde borst. Ik dacht dat ik wel zonder permanente borsten zou kunnen. Voor mij is het aantrekken van mijn beha met een prothese een stuk eenvoudiger dan een reconstructie. Het is mijn lijf. Ik heb gekozen voor wat het beste voelde en niet om een ander een plezier te doen. " 

Tweezijdige mastectomie met reconstructie

Drie van mijn vriendinnen hebben gekozen voor een reconstructie na de mastectomie. 

Pamela S., Californië 

Pamela's borsten werden tien jaar geleden geamputeerd. In haar geval werd de huid gespaard en de tepel intact gelaten en zo veel mogelijk huid behouden. Pamela vertelt waarom ze koos voor een tweezijdige mastectomie met reconstructie. 

"Als gezonde vrouw van midden dertig, met een belaste familiegeschiedenis en mammografie die eenduidig was, zou ik niet in aanmerking komen voor een 'gewone' mastectomie, en mijn chirurg zou deze ook niet hebben uitgevoerd. Voor mij was de enige optie (buiten niets doen) een weefselsparende mastectomie met tegelijkertijd plaatsen van een prothese onder de grote borstspier. 

Ik heb meerdere second opinions aangevraagd en alle mogelijkheden grondig bestudeerd. Mijn plastisch chirurg deelde zijn kennis en liet me de resultaten bij andere patiënten zien die dezelfde operatie hadden ondergaan. Mijn man, die orthopeed is, was erg behulpzaam bij de klinische aspecten betreffende het maken van mijn keuze en ondersteunde mij bij de emotionele aspecten." 

Meer dan tien jaar later zegt Pamela: "Het enige waar ik mij ten tijde  van de operatie zorgen over maakte, was het cosmetische resultaat. Maar dat was gelukkig erg goed. Tenzij ik het vertel, weet niemand dat ik mijn beide borsten heb laten amputeren en reconstrueren."   

Barbara D., Californië  

Barbara liet haar beide borsten in oktober 1997 amputeren, nadat er voor de tweede keer borstkanker bij haar was geconstateerd. 

Barbara schetst haar situatie: "Mijn moeder en grootmoeder hadden beiden borstkanker. Mijn zus koos voor een weefselsparende mastectomie met reconstructie. Ik had haar reconstructie gezien, dus toen mijn borstkanker terugkwam, wist ik dat ik voor dezelfde operatie zou kiezen." 

Barbara heeft haar bosten wel pas na de mastectomie laten reconstrueren. Ze zegt: "Voordat mijn borsten werden geamputeerd, had ik een afspraak met een plastisch chirurg en hij vertelde me dat ik met de reconstructie moest wachten. Hij bevestigde dit nog een keer vlak na mijn operatie. Kennelijk had de chirurg zoveel borstweefsel moeten wegschrapen dat er tijd nodig was om te herstellen." 

Barbara vertelt wat het resultaat van de reconstructie is: "Omdat mijn chirurg zoveel weefsel weg moest halen, was er niet veel meer over om op te rekken. Mijn plastisch chirurg gelooft niet in het volledig opvullen van de implantaten. Door dat niet te doen, kunnen ze een beetje blijven bewegen en zien ze er natuurlijker uit. Hij maakte tepels van de huid van mijn lies. Ze zagen er volkomen natuurlijk uit. En ik heb beslist gevoel in mijn borsten. Dat heeft kennelijk niet iedereen. 

Ik ben erg blij met mijn mastectomie. Ik vind het heerlijk dat ik geen beha hoef te dragen. Ik heb er ook maar één die ik niet zo vaak draag. Alleen onder een trui, blouse of jurk. Nu denk ik , had ik in 1997 maar gelijk voor mastectomie gekozen in plaats van de borstsparende operatie in 1991 tijdens mijn eerste keer borstkanker." 

Rosemarie onderging eerder dit jaar een tweezijdige, weefselsparende mastectomie. Tijdens de operatie werden er expanders geplaatst. Deze werden twee maanden later vervangen door implantaten. 

Rosemarie vertelt waarom zij voor een reconstructie heeft gekozen: "Als  docente op een middelbare school ben ik erg actief in de klas en tijdens de les. Ik kan mij als ik aan het lesgeven ben, niet veroorloven (of druk maken over) na te moeten denken over een prothese die verschuift. En ik woon in de Central Valley in Californië waar het erg warm kan worden.

“Als docente op een middelbare school ben ik erg actief in de klas en tijdens de les. Ik kan mij als ik aan het lesgeven ben niet veroorloven (of druk maken over) na te moeten denken over een prothese die verschuift. En ik woon in de Central Valley in Californië waar het erg warm kan worden. De gedachte aan een prothese dicht tegen mijn huid op een warme zomerdag was onverdraaglijk."

De gedachte aan een prothese dicht tegen mijn huid op een warme zomerdag was onverdraaglijk."

Maar ze heeft wat bedenkingen over de operatie: "Toen ik de pre-operatieve informatie in handen kreeg, begon ik mij zorgen te maken over de mogelijke risico's van implantaten.

Ik sprak met de plastisch chirurg die me een paar artikelen uit medische vakbladen gaf.Hij liet me ook 'voor'- en 'na'-foto's zien van patiënten bij wie implantaten waren geplaatst.Dat was erg nuttig en overtuigend."

Rosemarie somt een aantal voordelen van de reconstructie op:'Voor de operatie had ik erg grote en ongelijke borsten.Nu zijn ze kleiner en meer in evenwicht.

Sinds de implantaten onder de borstspier zijn geplaatst, heb ik geen beha meer nodig voor ondersteuning en mijn schouders zijn niet meer zo pijnlijk als daarvoor. En wat het beste van alles is, mijn borsten hangen niet meer.

Als ik boven de 70 ben, laat ik de implantaten misschien wel voorgoed verwijderen, want als ik het goed begrepen heb, gaan ze maar ongeveer tien jaar mee.Maar op dit moment ben ik erg blij met het resultaat."

Waar kies jij voor?

Zoals je ziet, zijn er een heleboel argumenten om wel of niet voor een reconstructie te kiezen. Sommige zijn praktischer en andere emotioneler. Ik denk dat sommige belangrijk voor me zijn en andere weer niet. Dat verschilt van persoon tot persoon.

Toen ik mijn beslissing nam, ontdekte ik dat door met heel veel vrouwen te praten die een aantal keuzen hadden gemaakt en door het levende bewijs van hun keuzes te zien, het mij de mogelijkheid bood, die optie 'te proberen'.

Ik was op zoek  naar een gevoel of ik al dan niet zelf zou kunnen leven met die keuze. Dit is een zeer persoonlijke beslissing.De enige 'juiste' keuze is die die voor jou goed voelt in jouw bijzondere omstandigheden.

Soms veranderen de omstandigheden en soms moet je je keuzes herzien, maar in de wetenschap dat jouw gevoel beslissend is voor het maken van de juiste keuze.