Obrzęk limfatyczny po operacji piersi - wszystko o czym musisz wiedzieć
Jeśli przechodziłaś operację piersi, możesz być narażona na efekt uboczny w postaci obrzęku limfatycznego. Zaburzenie to dotyka jedną na pięć kobiet leczących nowotwór piersi. Pierwsze objawy zaburzenia funkcji naczyń i węzłów chłonnych mogą pojawić się zaraz po wyleczeniu raka piersi albo dopiero miesiące lub lata później.
Niestety, mimo że liczby mówią same za siebie, lekarzom zdarza się nie informować pacjentek o możliwości wystąpienia tego zaburzenia. Być może jedni zapominają o tym, za bardzo skupiając się na wyleczeniu zagrażającej życiu choroby, inni zapewne postrzegają obrzęk jako stosunkowo niegroźny potencjalny efekt uboczny. W ten sposób, co zrozumiałe, doświadczając symptomów obrzęku, wiele kobiet odczuwa strach i nie wie, co robić, bo nie jest świadoma ryzyka i przyczyn opuchlizny.
Trzymaj rękę na pulsie
Układ limfatyczny (chłonny) to jeden z naturalnych systemów obronnych organizmu. Limfa usuwa bakterie i inne drobnoustroje z tkanek, transportując je poprzez sieć naczyń do węzłów limfatycznych, gdzie zachodzi filtracja.
Uszkodzenie układu limfatycznego prowadzi do zablokowania naczyń oraz zastoju chłonki, która zbiera się w kończynach i powoduje opuchliznę. Ten stan znany jest jako wtórny obrzęk limfatyczny (w przeciwieństwie do obrzęku wrodzonego, powodowanego przez zaburzenia genetyczne).
Wtórny obrzęk limfatyczny jest częstym efektem ubocznym usunięcia węzłów chłonnych w wyniku operacyjnego leczenia nowotworu piersi lub radioterapii. Jego pierwsze oznaki to m.in. uczucie ciężkości, zwykle ramion, bolesne napięcie skóry i obrzmienia.
Choć przed podjęciem leczenia nowotworu nie można zrobić nic, by zapobiec ewentualnym obrzękom limfatycznym, Michael Villemin, rehabilitant specjalizujący się w terapii przeciwobrzękowej, twierdzi, że każda pacjentka powinna być informowana o ryzyku takiego zaburzenia.
„Efekty terapii przeciwobrzękowej są znacznie lepsze, jeśli rozpocznie się ją jak najwcześniej – mówi. – Mimo to często kobieta zwraca się do lekarza, już odczuwając dyskomfort. I dowiaduje się, że ten nie może jej pomóc. Dopiero wtedy zaczyna szukać informacji i wsparcia gdzie indziej”.
Villemin, tak jak wielu innych certyfikowanych terapeutów, stosuje metodę ręcznego drenażu limfatycznego (manual lymph drainage, MLD). Ta metoda, nierzadko łączona z kompresjoterapią (wielowarstwowym bandażowaniem), oraz systematyczne ćwiczenia mogą znacznie zredukować objawy obrzęku i sprawić, że nie będzie on utrudniać codziennego funkcjonowania. Wynaleziony w latach 30. drenaż może być wykonywany różnymi technikami – m.in. Voddera, Leduca, Földiego i Casley-Smitha. Ważne jest, by przeprowadzał go certyfikowany terapeuta.
Samopomoc
Niezależnie od tego, czy obrzęk limfatyczny leczysz w szpitalu, czy korzystasz z pomocy terapeuty, powinnaś wiedzieć, że możesz sobie pomóc sama. Sprawdź źródła pod artykułem.
Po serii zabiegów drenażu ręcznego i bandażowania oraz zredukowaniu zastoju chłonki spróbuj uproszczonego drenażu limfatycznego (simplifi ed lymph drainage, SLD), który wykonują sami pacjenci, nie zapominaj o noszeniu opasek kompresyjnych, jeśli powinnaś to robić, i nie nadwerężaj dotkniętej zaburzeniem kończyny..
Stosuj też zrównoważoną dietę i pij dużo wody, by wypłukać zalegające toksyny. Ćwicz – ruch stymuluje przepływ limfy.
„Świetnie sprawdza się podskakiwanie na minitrampolinie kilka razy w ciągu tygodnia – radzi Villemin. – Kiedy podskakujesz, napinasz mięśnie i podnosisz tętno, poza tym lądujesz na miękkiej powierzchni, a nie na twardej podłodze”.
Jeśli obserwujesz opuchliznę albo odczuwasz dyskomfort, zgłoś się do lekarza prowadzącego, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania.
Czy operacja może pomóc?
Światowi pionierzy z całego świata pracują nad operacyjną metodą leczenia obrzęku limfatycznego, w szczególności nad "limfatycznym węzłem transferowym". Pomoże on przeprowadzić limfę ze zdrowej części ciała to tej zniszczonej oraz wspomoże przepływ chłonki. Inną procedurą medyczną jest „supermikrochirurgia”, podczas której naczynia o średnicy mniejszej od szerokości włosa, są ponownie łączone pod mikroskopem.
Metody te nie są szeroko stosowane, nie gwarantują także całkowitego wyleczenia. Jednak innowacyjne metody dają nadzieje tym, którzy od dawna zmagają się z uciążliwościami obrzęków limfatycznych. Specjaliści i chirurdzy są coraz bardziej świadomi możliwości leczenia tej przypadłości.
